Circular

31 Aralık 2019 Tarihli ve 30995 Sayılı Resmi Gazetede (5. Mükerrer) “Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (İhracat Bedelleri Hakkında) (Tebliğ No: 2018-32/48)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (No: 2019-32/56)” yayımlanarak, yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.

İlgili Tebliğe http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/12/20191231M5-3.htm linkinden ulaşılabilmektedir.

Söz konusu Tebliğ’in 1 inci maddesiyle  2018-32/48  sayılı Tebliğ’in 3 üncü maddesinin birinci ve üçüncü fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, ikinci fıkrasına aşağıdaki bent eklenmiştir.

“(1) Türkiye’de yerleşik kişiler tarafından gerçekleştirilen ihracat işlemlerine ilişkin bedeller, ithalatçının ödemesini müteakip doğrudan ve gecikmeksizin ihracata aracılık eden bankaya transfer edilir veya getirilir. Bedellerin yurda getirilme süresi fiili ihraç tarihinden itibaren 180 günü geçemez.”

“(3) İhracat bedellerinin beyan edilen Türk parası veya döviz üzerinden yurda getirilmesi esastır. Ancak, döviz üzerinden yapılacağı beyan edilen ihracat karşılığında farklı bir döviz cinsinin veya Türk parası üzerinden yapılacağı beyan edilen ihracat karşılığında döviz getirilmesi mümkündür.”

“ğ) Banka Ödeme Yükümlülüğü (BPO).”

Böylece, ihracat bedellerinin fiili ihraç tarihinden itibaren 180 gün içerisinde yurda getirilmesinden sonra yüzde 80’inin bankalara satılma zorunluluğu kaldırılmıştır.

Ayrıca, İhracat bedellerinin beyan edilen Türk parası veya döviz üzerinden yurda getirilmesinin esas olduğu belirtilerek döviz üzerinden yapılacağı beyan edilen ihracat karşılığında farklı bir döviz cinsinin veya Türk parası üzerinden yapılacağı beyan edilen ihracat karşılığında döviz getirilmesinin mümkün olduğu hüküm altına alınmıştır.

ihracat işlemlerine ilişkin bedellerin yurda getirilmesine yönelik ödeme şekillerine banka ödeme yükümlülüğü (BPO) de eklenmiştir.

2 inci maddesiyle; Aynı Tebliğin 5 inci maddesinin birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarında yer alan “getirilerek bir bankaya satılması” ibareleri “getirilmesi” şeklinde değiştirilmiş,  dördüncü fıkrasında yer alan “getirilerek bankalara satılması” ibaresi “getirilmesi” şeklinde değiştirilmiş ve aynı maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

“(5) İhracat işlemlerine ait sözleşmelerde bedellerin tahsili için fiili ihraç tarihinden itibaren 180 günden fazla vade öngörülmesi durumunda, bedellerin vade bitiminden itibaren 90 gün içinde yurda getirilmesi zorunludur.”

2018-32/48  sayılı Tebliğ’in 3 üncü maddesinde yapılan değişiklik ile , ihracat bedellerinin fiili ihraç tarihinden itibaren 180 gün içerisinde yurda getirilmesinden sonra yüzde 80’inin bankalara satılma zorunluluğu kaldırılması nedeniyle 5 inci maddede yer alan “ihracat bedellerinin getirilerek bir bankaya satılması” yönündeki hükümler kaldırılmıştır.

Ayrıca, İhracat işlemlerine ait sözleşmelerde bedellerin tahsili için fiili ihraç tarihinden itibaren 180 günden fazla vade öngörülmesi durumunda, bedellerin vade bitiminden itibaren 90 gün içinde yurda getirilmesi zorunluluğu getirilmiştir.

3 üncün maddeyle; Aynı Tebliğin 6 ncı maddesinin birinci fıkrasında yer alan “getirilerek, bankalara satılmasından” ibaresi “getirilmesinden” şeklinde değiştirilmiş ve aynı maddenin üçüncü fıkrasında yer alan “ve satışının yapılmasını” ibaresi yürürlükten kaldırılmıştır.

2018-32/48  sayılı Tebliğ’in 3 üncü maddesinde yapılan değişiklik ile , ihracat bedellerinin fiili ihraç tarihinden itibaren 180 gün içerisinde yurda getirilmesinden sonra yüzde 80’inin bankalara satılma zorunluluğu kaldırılması nedeniyle 6 ıncı maddede yer alan “ihracat bedellerinin getirilerek bir bankaya satılması” yönündeki hükümler kaldırılmıştır.

4 üncü maddeyle; Aynı Tebliğin 7 nci maddesinin birinci ve ikinci fıkralarında yer alan “veya görünmeyen işlemlere ilişkin hükümler çerçevesinde döviz transferi talepleri” ibareleri ve üçüncü fıkrası yürürlükten kaldırılmış, dördüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve beşinci fıkrada yer alan “Üçüncü ve” ibaresi ile aynı fıkranın son cümlesi yürürlükten kaldırılmıştır.

“(4) Dış ticaret mevzuatı hükümleri çerçevesinde gerçekleştirilen mal ihraç ve ithalinde, tarafların aynı kişiler olması ve ihraç bedellerinin yurda getirilme süresi içinde kalınması kaydıyla, mal ihraç ve ithal bedellerinin bankalarca mahsubuna ilişkin esaslar Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenir.”

Tebliğ’in 7 inci maddesinde yer alan “görünmeyen işlemlere ilişkin hükümler çerçevesinde döviz transferi talepleri  bankalarca incelenip sonuçlandırılır.” Hükmü kaldırılarak, diğer fıkralarda bu yönde güncellemeler yapılmıştır.

Ayrıca, Dış ticaret mevzuatı hükümleri çerçevesinde gerçekleştirilen mal ihraç ve ithalinde, tarafların aynı kişiler olması ve ihraç bedellerinin yurda getirilme süresi içinde kalınması kaydıyla, mal ihraç ve ithal bedellerinin bankalarca mahsubuna ilişkin esasların Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirleneceği hükmü eklenmiştir.

5 inci maddeyle; Aynı Tebliğin 8 inci maddesine birinci fıkradan sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiş, mevcut fıkralar buna göre teselsül ettirilmiş ve aynı maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

“(2) Bankalarca söz konusu bedellerin yurda getirildiğine dair EK-1’de yer alan İhracat Bedeli Kabul Belgesi düzenlenir.”

“(7) Mücbir sebeplerin varlığı nedeniyle Vergi Dairesi Başkanlığınca veya Vergi Dairesi Müdürlüğünce verilen 24 aylık ek sürenin sonunda mücbir sebebin devamının belgelenmesi halinde açık ihracat hesabının kapatılmasına ilişkin talepler Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından incelenip sonuçlandırılır.”

Ticari amaçla mal ihracında, bedelleri 180 günlük yurda getirilme süresi içinde gelen ihracatla ilgili hesaplar aracı bankalarca kapatılacak. Bankalarca söz konusu bedellerin yurda getirildiğine dair EK:1 İhracat Bedeli Kabul Belgesi düzenlenecektir.

Ayrıca, mücbir sebeplerin varlığı nedeniyle Vergi Dairesi Başkanlığınca veya Vergi Dairesi Müdürlüğünce verilen 24 aylık ek sürenin sonunda mücbir sebebin devamının belgelenmesi halinde açık ihracat hesabının kapatılmasına ilişkin taleplerin Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından incelenip sonuçlandırılacağına ilişkin hüküm eklenmiştir.

Tebliğ’in 6 ıncı maddesiyle; Aynı Tebliğin 9 uncu maddesinin başlığı “Mücbir sebep ve haklı durum halleri” şeklinde değiştirilmiş ve aynı maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

“(3) Mücbir sebep halleri dışında kalan, ancak bedel getirme süreleri içerisinde ihracat bedelinin yurda getirilmesine engel olan ve resmi kayıtlarla tevsik edilebilen durumlar Vergi Dairesi Başkanlıkları veya Vergi Dairesi Müdürlüklerince haklı durum olarak değerlendirilebilir.”

2018-32/48 sayılı Tebliğ’in 9 uncu maddesinde sayılan Mücbir sebep halleri dışında kalan, ancak bedel getirme süreleri içerisinde ihracat bedelinin yurda getirilmesine engel olan ve resmi kayıtlarla tevsik edilebilen durumların Vergi Dairesi Başkanlıkları veya Vergi Dairesi Müdürlüklerince haklı durum olarak değerlendirilebileceği hüküm altına alınmıştır.

7 inci maddeyle;  Aynı Tebliğin 10 uncu maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aynı maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

“(1) Her bir gümrük beyannamesi itibarıyla;

a) 30.000 ABD dolarına kadar noksanlığı olan ihracat hesapları doğrudan bankalarca ödeme şekline ve toplam beyanname tutarına olan oranına bakılmaksızın,

b) 30.000 ABD dolarından yüksek olmakla birlikte 100.000 ABD doları veya eşitini aşmayan, beyanname veya formda yer alan bedelin %10’una kadar noksanlığı olan (sigorta bedellerinden kaynaklanan noksanlıklar dahil) ihracat hesapları doğrudan bankalarca ödeme şekline bakılmaksızın,

c) 200.000 ABD doları veya eşitini aşmamak üzere, 9 uncu maddede belirtilen mücbir sebep ve haklı durum halleri göz önünde bulundurulmak suretiyle beyanname veya formda yer alan bedelin % 10’una kadar açık hesaplar ilgili Vergi Dairesi Başkanlığınca veya Vergi Dairesi Müdürlüğünce,

terkin edilmek suretiyle kapatılır.”

“(3) Birinci fıkra kapsamında bankalarca yapılabilecek terkin işlemleri 8 inci maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen 90 günlük ihtarname süresi içerisinde ilgili Vergi Dairesi Başkanlıkları veya Vergi Dairesi Müdürlüklerince gerçekleştirilir.”

Her bir gümrük beyannamesi itibarıyla ödeme şekline ve toplam beyanname tutarına bakılmaksızın, 30 bin dolara kadar noksanlığı olan ihracat hesapları doğrudan bankalarca,

30 bin dolardan yüksek olmakla birlikte 100 bin doları veya eşitini aşmayan, beyanname veya formda yer alan bedelin yüzde 10'una kadar noksanlığı olan (sigorta bedellerinden kaynaklanan noksanlıklar dahil) ihracat hesapları da doğrudan bankalarca, ödeme şekline bakılmaksızın,

200 bin doları veya eşitini aşmamak üzere mücbir sebep ve haklı durum halleri göz önünde bulundurulmak suretiyle beyanname veya formda yer alan bedelin yüzde 10'una kadar açık hesaplar ilgili Vergi Dairesi Başkanlığınca veya Vergi Dairesi Müdürlüğünce terkin edilmek suretiyle kapatılacaktır.

Ayrıca, bankalarca yapılabilecek terkin işlemleri 90 günlük ihtarname süresi içerisinde ilgili Vergi Dairesi Başkanlıkları veya Vergi Dairesi Müdürlüklerince gerçekleştirilecektir.

8 inci maddeyle;  Aynı Tebliğin 12 nci maddesinin ikinci fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır.

2018-32/48 sayılı Tebliğ’in 12 inci maddesinin 2 inci fıkrası yürürlükten kaldırılarak 2018-32/48 sayılı Tebliğin yürürlükte bulunduğu süre içinde fiili ihracı gerçekleştirilen ihracat işlemlerine ilişkin bedel getirme süresinin 2018-32/48 sayılı Tebliğ’in yürürlükten kaldırılacağı tarihten sonra sona ermesi halinde bu Tebliğ hükümlerinin uygulanmamasının yolu açılmıştır.

9 uncu maddeyle;  Aynı Tebliğe 12 nci maddeden sonra gelmek üzere aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

“Geçiş hükümleri

GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte açık bulunan ihracat hesapları için, bu Tebliğin ihracatçı lehine olan hükümleri uygulanır.

(2) İhracat bedellerinin takip edileceği bilgi sistemi Hazine ve Maliye Bakanlığınca uygulamaya alınana kadar 8 inci maddenin ikinci fıkrasında yer alan İhracat Bedeli Kabul Belgesi yerine bankalarca Döviz Alım Belgesinin kullanılması mümkündür.” 

2019-25/56 sayılı Tebliğ ile yapılan yukarıdaki değişikliklerin yürürlüğe girdiği 31.12.2019 tarihi itibariyle açık bulunan ihracat hesapları için tebliğin ihracatçının lehine olan hükümlerin uygulanacağına dair hüküm eklenmiştir. (Dolayısıyla, 31.12.2019 tarihi itibariyle fiili ihracatı gerçekleştirilerek açık olan ihracat hesaplarına ilişkin bedellerin yurda getirilmesini müteakip % 80’inin bankalara satılma zorunluluğu da kaldırılmış bulunmaktadır.)

Ayrıca, İhracat bedellerinin takip edileceği bilgi sistemi Hazine ve Maliye Bakanlığınca uygulamaya alınana kadar İhracat Bedeli Kabul Belgesi (EK:1) yerine bankalarca Döviz Alım Belgesi'nin kullanılması mümkün olacaktır.

10 uncu maddeyle; Aynı Tebliğin 13 üncü maddesinin ikinci fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır.

2018-32/48 sayılı  Tebliğ hükümlerinin yürürlük tarihinden (4.9.2018) itibaren  18 ay süresince geçerlidir.” Fıkrası yürürlükten kaldırıldığından Tebliğ’in uygulanmasına ilişkin süre kısıtlaması kalmamıştır.

11 inci maddeyle; Aynı Tebliğe ekte yer alan EK-1 eklenmiştir.

Bankalarca ihracat bedellerinin yurda getirildiğine dair EK-1’de yer alan İhracat Bedeli Kabul Belgesi örneğine yer verilmiştir.

MADDE 12 – Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer. (31.12.2019)

MADDE 13 – Bu Tebliğ hükümlerini Hazine ve Maliye Bakanı yürütür.